Kształcenie zawodowe – jeszcze w końcu dwudziestego wieku bardzo popularne – w latach późniejszych uległo zapomnieniu i prawie całkowicie zniknęło z programu edukacji szkolnej. Zastąpiły je kursy.
Przyuczenie do zawodu – edukacja kierunkowa
Kursy zawodowe zasadniczo przeznaczone są dla dorosłych – zazwyczaj rozpoczynając pracę w jakimś zawodzie, a nie mając do niego uprawnień, pracodawca kieruje pracownika na odpowiednie szkolenie, po którym słuchacz uzyskuje certyfikat określający nabyty zawód oraz możność jego wykonywania.
System nauczania do końca XX wieku
W czasach, gdy obowiązywała ośmioklasowa szkoła podstawowa, a następnie kontynuowało się naukę w szkole ponadpodstawowej takiej jak: Zasadnicza szkoła Zawodowa, Liceum Zawodowe bądź Liceum Ogólnokształcące albo też Technikum, system edukacji w Polsce był jasno sprecyzowany i ogólnie dobrze funkcjonował. Po szkole średniej uzyskawszy egzamin dojrzałości można było rozpocząć studia dzienne lub wieczorowe albo też kształcić się w szkołach policealnych ogólnokształcących czy też ukierunkowanych na konkretny zawód. Nauka w szkołach – w zależności od typu szkoły – trwała 2, 3, 4 bądź 5 lat, a po jej zakończeniu zdobywało się uprawnienia do wykonywania wyuczonego zawodu – w przypadku szkół zawodowych lub liceów zawodowych i techników, albo kontynuowało się naukę na uczelniach wyższych – w przypadku liceów ogólnokształcących.
Szkolnictwo zawodowe
W momencie powstania gimnazjów, system nieco się zmienił – szkoła podstawowa obejmowała sześć klas, gimnazjum trzy klasy a szkoła po-gimnazjalna odpowiednio krócej. W tym czasie typowe szkoły zawodowe zostały zastąpione przez kursy ukierunkowane na konkretny zawód, a licea zawodowe zmieniły swój charakter, stając się liceami profilowanymi. Najgorzej na tym wyszło kształcenie zawodowe – po ukończeniu gimnazjum nauka w ZSZ uprawniała do wykształcenia na poziomie zawodowym ogólnym, a by uzyskać prawo do wykonywania zawodu należało zdać egzamin. Jeżeli uczeń po ZSZ pragnął kontynuować naukę, mógł uczęszczać do LO dla dorosłych, a po dwóch latach przystąpić do matury.
W świetle nowej reformy, po likwidacji gimnazjum i szkół ZSE zostaną utworzone szkoły branżowe pierwszego stopnia.